Afganistan'da Ne Yapmalı?

         ABD topraklarına kimsenin dokunamayacağı kuralı 2001 yılında yapılan saldırılarla bozuldu. Saldırılardan sonra siyasal iklimde yaşa...

         ABD topraklarına kimsenin dokunamayacağı kuralı 2001 yılında yapılan saldırılarla bozuldu. Saldırılardan sonra siyasal iklimde yaşanan kırılma tüm dünyada yeni bir çatışma alanı yarattı. ABD, yeni bir düşman tasarımı yaparak hedef tahtasına ?doğu?yu yerleştirdi. Afganistan müdahalesi neticesinde askeri ve ekonomik anlamda önemli sıkıntılar yaşayan ABD, bölgede giderek batağa saplanmakta ve ikinci bir Vietnam sendromu ile karşı karşıya.

          Bu sendromun aynı zamanda Irak'ta da tekrarlanmış olması bir başka araştırmanın konusu olabilir. Afganistan gerçeğine daha yakından baktığımız zaman ABD'nin çok önemli bir sorunla karşı karşıya olduğunu rahatlıkla görebiliriz. Afganistan kurumsallaşmış bir ülke değil ve yapısal bir istikrardan söz etmek imkansız. Ülkede savaş ağalarının dediği oluyor ve uyuşturucu ticareti noktasında sınırları aşmış bir noktaya doğru hızla yol alınıyor. Ülkede birçok etnik unsur var ve bunların bir araya gelmesi son derece zor. Taliban'ın gerek askeri gerek psikolojik anlamda kazandığı moral üstünlükler ABD'nin bölgedeki işini giderek zorlaştırıyor.

         NATO kuvvetlerinin şu anda üçte ikisini ABD kuvvetleri oluşturuyor ve şu andaki planlamaya göre ABD askerleri 2014 yılında Afganistan?dan çekilmiş olacak. Afganistan?ın bundan sonraki güvenliği disipline edilememiş ve silahları yetersiz olan Afgan Ulusal Ordusu?na bırakılıyor. Bu ne kadar sağlıklı bir durum tartışılır ancak yapılan planlamalar üniter bir Afgan otoritesi kurma amacı etrafında şekilleniyor. Oysa Afganistan?da farklı bir gevşek federe sistem kurulabilir. Ülkede bulunan etnik ve dinsel unsurların bir arada yaşama şansı hemen hemen yok. Taliban?ın şiddetli yayılmacı anlayışı ve uyuşturucu tüccarlarının bölgede asayişin sağlanmasını kendilerine yöneltilmiş en büyük tehdit olarak görmeleri durumu giderek daha da karmaşık hale getiriyor. Afganistan üst kimliği altında farklı unsurların kendi içlerinde bağımsız olabilecekleri yeni bir Afganistan tasarımı hayal değil. Fakat Taliban yayılmacılığı ile uyuşturucu sorununun nasıl çözülebileceği bir muamma. Çünkü gerek Rusya gerek İran ve Pakistan?ın bölgedeki çıkarları da uluslararası denge açısından önem kazanıyor. Ülkenin kuzeyi büyük bir karmaşa içerisinde.

         Sonuç olarak daha güvenli ve kurumsallaşmış bir Afganistan şu an için bir hayal. Ülkenin bir kimlik altında toplanması son derece zor görünüyor. Ancak Afgan Üst Kimliği çatısı altında gevşek bir federasyon Afganistan?ı içinde bulunduğu şiddet sarmalından kurtarabilir.